Historisch moment Collega’s de beslissing die wij met zijn allen vandaag nemen is misschien wel de belangrijkste beslissing die ge in uw politieke carrière zult nemen. De impact op onze gemeente en op het dagelijks leven van de Tongenaar zal hoe dan ook groot zijn.Ik ben teleurgesteld in de manier waarop dit fusiedossier werd aangepakt. Wij hebben altijd gezegd dat we deze discussie met open vizier willen aangaan en dat we niet a priori tegen gemeentefusies zijn. Maar dan moeten de voordelen wel duidelijk zijn en onomstotelijk kunnen worden aangetoond.Wij hebben op verschillende momenten gevraagd om op de hoogte gehouden te worden van alle stappen die in het dossier genomen worden. Meest recentelijk nog in een schriftelijke vraag op 23 april van dit jaar. In die schriftelijke vraag heb ik de vrees geuit dat het gevoel bestaat dat dit alles binnenkamers beklonken wordt. De burgemeester antwoordde daarop dat dit niet zijn bedoeling is en ook niet zijn stijl. Dat hij ons zoals beloofd op de hoogte zou houden en dat er nog een dialoog zou komen met onze inwoners en die van de fusiepartners.Als ik nu dan verneem dat in diezelfde week de consultancyopdracht van EY begon, specifiek gericht op een fusie tussen Borgloon en Tongeren dan kan ik alleen maar concluderen dat er met ons en met de gemeenteraad geen open kaart werd gespeeld.De manier waarop wij hebben moeten vernemen dat de colleges van burgemeesters en schepenen een akkoord gevonden hadden en de principiële beslissing zouden voorleggen aan de gemeenteraad (niet via een uitnodiging tot vergadering met agenda, maar wel via een persconferentie midden in de vakantieperiode) vind ik beneden alle peil. Het college van burgemeester en schepenen heeft daarbij deze raad gedegradeerd tot een bijkomstigheid, een formaliteit. Dat zou ieder gemeenteraadslid, meerderheid of oppositie, niet zomaar mogen laten passeren.Het maakt jullie in ieder geval vrij. Meerderheid of oppositie, vandaag beslist de gemeenteraad, gij gemeenteraadslid, verkozen door de Tongenaar. Niet de burgemeesters, niet de schepenen. Ieder raadslid moet nu in eer en geweten het dossier bekijken en beslissen. Is dit het beste voor de Tongenaar, is dit het beste voor de mensen die mij verkozen hebben. Wat zouden zij denken? De consultancyopdracht Om een belangrijke beslissing te nemen als deze, moet de gemeenteraad kunnen beschikken over goed onderbouwd en betrouwbaar cijfermateriaal.Een consultancyopdracht die alleen uitkomt bij positieve argumenten voor een fusie is niet serieus, ieder dossier, zeker een zo complex als dit heeft ook obstakels en negatieve effecten. Die werden in deze fase niet onderzocht.Wat wel onderzocht werd zit vol aannames en ‘mogelijk positieve effecten’ die niet onderbouwd worden en die soms zelfs haaks staan op universitaire studies in binnen- en buitenland.   Financieel Schuldovername: Zoals we al vaker gezegd hebben is de schuldovername volgens ons één van de weinige argumenten die steek houden. De schuldovername bedraagt 21.000.000 euro. Die wordt niet weggetoverd maar wel doorgeschoven naar de rest van Vlaanderen.De schuldovername is een one-shot en verandert structureel niks aan de financiële situatie in Tongeren.Bovendien is het zo dat wij elk financieel verslag dat op deze gemeenteraad wordt gebracht horen dat de financiële situatie van Tongeren tip top is. De autofinancieringsmarge is positief, Tongeren is in staat om haar leningen te betalen. Met investeringsinspanningen van 277 euro per inwoner (Tongeren) zit onze stad in het bovenste kwart van alle gemeenten in Vlaanderen. Onze stad kan dus investeren en is niet afhankelijk van de schuldovername om een goed investeringsbeleid te voeren.Schaalvergroting en efficiëntiewinstenSchaalvergroting is een buzzwoord. Iedereen gelooft dat groter beter is, nergens wordt deze stelling concreet gemaakt. Waar zien we nog schaalvoordelen en waarom zorgt net een fusie met Borgloon ervoor dat we die halen.Met deze fusiegolf willen we Nederland achterna gaan (fusies op basis van inwonersaantal). Laat nu net daar grondig onderzoek naar gedaan zijn. Maarten Allers (RUG): gemeentefusies leveren geen kostenbesparingen op. Groot, middelgroot of klein: herindeling heeft geen gevolgen voor het uitgavenniveau, zo concluderen de onderzoekers. Niet voor herindeling, niet kort erna en ook niet op de lange termijn.Op de domeinen waar evidente schaalvoordelen te halen zijn wordt vandaag de dag al samengewerkt tussen gemeentes. Op die domeinen hebben we de intercommunales opgericht. Een fusie met Borgloon zal dus geen geld opleveren.Dalende kost politieke organenHier wordt ook weer een weinig concrete indicatie gegeven (350.000 euro). Deze besparing blijkt uit studie ook weer te verdampen. Wat geven we er voor op? In de fusiegemeente zullen er nog 35 gemeenteraadsleden zijn. Oftewel 1 per 1200 inwoners terwijl dat nu 1 per 800 inwoners is. De kloof tussen de burger en de politiek wordt in elk geval groter. Dat is ook wat professor Reynaert van de UGent zegt.   Fiscaliteit De belastingdruk is in Tongeren op dit moment lager dan gemiddeld. Als de lagere Tongerse aanslagvoet wordt aangenomen is de jaarlijkse minderopbrengst 1.000.000 euro.Men zegt dat dit kan opgevangen worden door de fusiebonus (dit zijn overgenomen schulden, dus gaan we schulden maken om de belastingen op hetzelfde niveau te kunnen houden = eenmalig niet-structureel)? En door efficientiewinsten van schaalvergroting. Daarvan hebben we net aangetoond dat die niet bestaan.Dus het financiële plaatje dat daarnet zo positief werd geschilderd blijkt voor de Tongenaar naar fiscaliteit toe en dus in zijn portemonnee geen verschil te maken. We mogen al blij zijn als we dezelfde aanslagvoet kunnen behouden omdat we met Borgloon een zwak broertje binnenhalen.   Mobiliteit Het aanbod voor openbaar vervoer (OV) is beter in Tongeren, het aanbod fietspaden is beter in Borgloon. Dit zou een fusieopportuniteit zijn.Maar met een fusie zal het OV in Borgloon niet verbeteren en zullen er ook niet meer fietspaden in Tongeren liggen.Het OV wordt op dit moment geregeld in de vervoerregio waar net een meerjarenplan werd vastgesteld. Een fusie zal daar weinig impact op hebben. Niks staat ons in de weg om vandaag de dag al binnen die vervoerregio met 1 stem te spreken en mogelijke effecten op voorhand met onze buurgemeenten te overleggen.Het fietsaanbod zou beter zijn in Borgloon? Waar wordt dit uit afgeleid? De gewestwegen zijn op dit moment beter uitgerust met vaak vrijliggende fietspaden, maar dat is geen bevoegdheid van de gemeenten en een gemeentefusie zal hier niks aan veranderen.   Vrije tijd Aanbod: Voor sport is er een groter aanbod in Tongeren, voor jeugd een groter aanbod in Borgloon. Het is vandaag al mogelijk voor iemand uit Borgloon om te gaan zwemmen in Tongeren of naar de handbal te gaan in Tongeren. Het aanbod vergroot dus niet bij een fusie. Ook het feit dat dit kostenbesparend is klopt niet. Zowel voor ‘gelijkgezinde’ gemeenten als voor ‘complementaire’ gemeenten komt men op eenzelfde resultaat. Nl dat er geen kosten bespaard worden.Op het vlak van cultuur en toerisme zijn er synergiën mogelijk. Op welk vlak dan? Deze synergiën kunnen ook bereikt worden door een betere intergemeentelijke samenwerking op het vlak van cultuur en toerisme.   Lokale economie Opnieuw wordt de schaalvergroting aangehaald als voordeel. Opnieuw wordt dit niet geconcretiseerd.Bovendien lijkt het ons net moeilijker op het vlak van citymarketing. We moeten twee handelskernen in de markt zetten die eigenlijk in concurrentie zijn met elkaar. Dit zal niet zomaar leiden tot win-win situaties. Algemene conclusies Op basis van deze ‘studie’ zijn wij er niet van overtuigd dat een fusieverhaal goed is voor de Tongenaar.Schaal: de schaal van onze stad is voldoende om haar taken te kunnen uitvoeren. De fusies van 2018 hebben in de meeste gevallen geleid tot gemeenten die nog steeds kleiner zijn of even groot als Tongeren. Als we die fusies dus als ideaal ervaren, kunnen we in Tongeren tenminste al zeggen dat wij die stap in de jaren 70 hebben gezet. Waar stopt anders ooit de vraag naar schaalvergroting.Het feit dat studies uit Nederland aantonen dat er ook geen kostenwinst is aan het groter worden doet bij ons de vraag rijzen of het fusieverhaal ons niet te rooskleurig wordt voorgesteld.Fiscaliteit: de Tongenaar mag al blij zijn als de belastingdruk behouden blijft en niet stijgt. Hier wordt de Tongenaar dus zeker niet beter van.Inhoudelijke samenwerking: Op het vlak van cultuur en toerisme zijn er misschien samenwerkingsverbanden mogelijk en zou het goed zijn om het aanbod op elkaar af te stemmen. Die winsten kunnen echter bereikt worden door affectief samen te werken. Een fusie is hiervoor geen noodzakelijke stap. Nabijheid van de politiek Het vertrouwen in de politiek daalt jaar na jaar. Het feit dat dossiers als deze eerst op persconferenties worden gepresenteerd, doet daar geen deugd aan.Nabijheid heeft te maken met identiteit. Voel je je betrokken door je lokaal bestuur? Hoe groter die afstand is, hoe lager de betrokkenheid. Minder politiek personeel zorgt ervoor dat de voelsprieten van de gemeenteraad minder ver rijken. Het is niet ondenkbaar dat sommige deelgemeenten niet meer vertegenwoordigd zijn in de gemeenteraad, terwijl dat net een grote meerwaarde is wanneer we hier lokale dossiers bespreken.Het klopt dat dit in heel grote gemeenten wordt opgevangen door wijkraden, dorpsraden, districtsraden en andere lokale participatietrajecten. Maar laat ons in Tongeren nu net daar geen traditie in te hebben. Onze adviesraden komen amper samen, beperken zich tot agenda’s die door de schepenen worden bepaald,…In dit traject spreken we nog van participatie. Terwijl alles eigenlijk niet vandaag maar wel al voor de persconferentie in augustus werd beslist. Ronde tafelgesprekken met inwoners als alles al in kannen en kruiken is, is geen participatie. Dat kan men hooguit een informatieronde noemen. Alles bij elkaar bekeken kan ik, kunnen wij niet in eer en geweten zeggen dat de Tongenaar beter wordt van een fusie met Borgloon. Als jullie wel zeker zijn van dit traject, en van de overtuigingskracht van jullie argumenten zou ik zelfs durven zeggen: Leg het dan voor aan de Tongenaar. Laat ons in de loop van volgend jaar een referendum organiseren met een campagne waarbij voor- en tegenstanders de mensen kunnen overtuigen. Een publiek debat zou deze stad eens deugd doen. De Tongenaar verdient inspraak in dit proces en verdient het laatste woord.